Als ik onbekenden ontmoet op feestjes en zij beginnen uitgebreid te strooien met teksten als: “De overheid moet haar denkkracht versterken door burgers in te zetten”, moet ik me altijd inhouden om niet ook in real life bot te reageren. Ik verontschuldig me dan door te zeggen dat ik nogal zwart/wit denk en weinig grijstinten ken. Ik lach daarbij vanzelfsprekend zeer innemend. Daarna zeg ik wat ik denk van overheidspraatclubjes en wordt er zowaar over het algemeen instemmend geknikt. Ze durven waarschijnlijk niet anders meer.
De overheid vindt namelijk dat burgers meer mee moeten doen met de overheid. Hartstikke goed, vind ik ook. Beter dan die alwetende overheid die, door u betaald, voor u bepaalt. Maar omdat de lokale en centrale overheid vol zit met onmiddellijk vanaf de universiteit ingestroomde academici en pragmatisch verstand dus ontbreekt worden er burgerdenktanks, taskforces en strategische plannen ontwikkeld. Overheidsgeld wordt voor dit soort papieren nonsens projecten rijkelijk verkwist.
Mocht zo’n denktank, taskforce of strategisch plan uiteindelijk toch leiden tot een bewonersbijeenkomst in een achterstandswijk dan tref je daar in het algemeen de professionele burger aan. De professionele burger kenmerkt zich door altijd en overal aanwezig te zijn op feestjes en bijeenkomsten van de overheid. Belangrijker nog is dat de professionele burger altijd een zzp’er blijkt te zijn. En juist dát houdt hij/zij angstvallig verborgen in het begin. Hij/zij predikt over sociale cohesie door buurt-bbq’s, vrouwen voor vrouwen-projectjes en huiskamerbijeenkomsten. Als je de professionele burger hoort spreken druipt de maatschappelijke betrokkenheid eraf. Tot tranen toe geroerd weet je het zeker: “Deze man/vrouw gaat een meerwaarde voor de wijk zijn.”
Vol enthousiasme gaat de overheid in zee met deze ‘bewoners’. Deze professionele bewoner presenteert de meest prachtige ideeën voor de buurt. Die ideeën kosten natuurlijk wel wat geld en dat kan dan betaald worden door, en hier komt het toverwoord, subsidie! En daar komt de zzp’er met dollartekens in de ogen voor de dag. Ik bedoel zijn of haar nieuwe auto prachtige woninginrichting prachtige ideeën moeten tenslotte ook betaald worden. De professionele bewoner krijgt dus een prachtig gesubsidieerd salaris. Een salaris waar de gemiddelde buurtbewoner van diezelfde achterstandsbuurt een moord voor zou doen.
Hoe goed bedoeld – of niet -, ik stoor me er aan. Als je overheidsgeld gebruikt moet je uit morele verantwoordelijkheid niet één keer, niet twee keer, niet drie keer, maar wel 20 keer het dubbeltje omdraaien voordat je het namens alle burgers uitgeeft. Gelukkig hoor ik steeds vaker stemmen van burgers opgaan om initiatieven te ontplooien om de buurt beter te maken waar geen geld van de overheid voor nodig is maar slechts hulp van de overheid in de vorm van het verlenen van een vergunning of het promoten van hun buurtactiviteit.
Buiten het feit dat de overheid regelmatig als geldautomaat voor zzp’ers fungeert bij dit soort projecten is er iets waar ik me nog meer aan erger: waar zijn de echte buurtbewoners op die bijeenkomsten: de Annie’s, de Fatima’s, de Henken en Ahmed’s. Waar zouden zij over mee willen beslissen in hun achterstandsbuurt? Of bestaat het leven van deze echte mensen alleen uit het dagelijks overleven in de jungle die hun (achterstands)wijk is? Of is het nog erger: zijn de mensen zo gewend aan een overheid die alles bepaalt en regelt dat ze gewoon helemaal de behoefte niet meer voelen om mee te doen? Burgerparticipatie in haar huidige vorm is slechts voorbehouden aan hen die tijd genoeg hebben en daarbij slim genoeg zijn om hun inspanningen voor de buurt om te zetten in een financiële beloning. En het kan zoveel eenvoudiger. Minder academische regel-ambtenaren, minder regel-overheid met maakbaarheidscomplex en meer mensen die iets kunnen. Dan gaan de Annie’s, de Fatima’s, de Henken en Ahmed’s vanzelf wel meedoen.
goede column, daar kunnen de subsidiehoeren in mijn buurt nog een puntje aan zuigen.
Weg met de bureaucratie!