Wij vermoedden het al een tijdje, maar nu is het eindelijk officieel: Oost-Groningers zijn gehandicapt. Zegt het UWV tenminste. Geen regio in Nederland waar meer jongeren een Wajong-uitkering krijgen dan in Oost-Groningen. De reden hiervoor laat zich raden. De lage sociaaleconomische status én een laag opleidings- en inkomensniveau veroorzaken dat Oost-Groningers meer gezondheidsproblemen hebben dan normale mensen. Ze roken meer, ook tijdens de zwangerschap. Waardoor het risico op baby’s met een gezondheids- en gedragsprobleem toeneemt. Bij laag opgeleide vrouwen is er veel vaker sprake van vroeggeboorten, laag geboortegewicht, aangeboren misvormingen en perinatale sterfte. Daarnaast tiert de incest en inteelt welig en komt het regelmatig voor dat kleinkinderen papa zeggen tegen hun opa. Kortom, er is geen redden meer aan.
De gemeente Hoogezand-Sappemeer spant de kroon met bijna acht procent jonggehandicapten. Die vooral in de Wajong zijn belandt toen de gemeenten in 2004 financieel verantwoordelijk werden voor bijstandsgerechtigden. Toeval? Wethouder Lindeman van de PvdA beweert van wel. Hij ziet een duidelijke relatie met de hoge werkloosheid in zijn gemeente. Als er veel werk is, dan nemen ondernemers ook eerder mensen met een beperking in dienst. Ook het UWV zegt juist in regio’s met een hoge Wajong-concentratie verzoeken om een uitkering veel strenger te behandelen dan elders.
Volgens Paul de Beer, hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, ligt het allemaal toch net even anders. Door jongeren arbeidsongeschikt te verklaren en een Wajong-stempel te geven, helpt het UWV de gemeenten die het moeilijk hebben met het hoge aantal werklozen. Een Wajonguitkering komt namelijk voor rekening van het Rijk, terwijl de bijstand door de gemeenten wordt bekostigd. Bijkomend voordeel is dat een Wajonger ook nog eens honderden euro’s meer per maand vangt dan een bijstandsgerechtigde. Dat de grootste werkgever van Oost-Groningen de sociale werkvoorziening is mag dan ook geen verrassing heten. Dit riekt naar oplichting en fraude. Met instemming van het UWV. Oost-Groningers zijn misschien niet al te slim, maar ze weten donders goed waar Abraham de mosterd haalt. Of in dit geval, een Wajong-uitkering.